Satış Faturası Nedir? Kesim Yöntemleri ve Yasal Süreci
Satış Faturası Nedir?
Satış faturası, bir ürünün veya hizmetin teslimi sonrası düzenlenen ve alıcıya ödeme yükümlülüğü doğuran resmî belgedir. Bu belge, hem gelir kaydı hem de vergi beyanı için zorunludur. Satış faturasında mal veya hizmetin cinsi, adedi, birim fiyatı ve toplam tutarı detaylı olarak yer alır. KDV ve varsa diğer vergiler de ayrıca belirtilir. Fatura, bir nevi şirketin nereye ne kadar harcama yapıldığının ve ne kadarlık ciro sağlandığının da göstergesidir.
Satış Faturası: Temel Kavramlar ve Yasal Düzenleme
Ticari hayatın temelinde yer alan satış faturası, satın alınan bir mal veya verilen bir hizmet karşılığında yapılan ödemeyi tutarı ile birlikte gösteren zorunlu, resmî bir belgedir. Fatura, satıcının ödemeyi aldığını kanıtlar, alıcının haklarını korur ve yapılan ticari işlemi yasal bir hale getirir. Fatura kesme zorunluluğu, Vergi Usul Kanunu (VUK) ile belirlenmiş katı kurallara tabidir. Bu yazımızda, satış faturası nedir, fatura nasıl kesilir, farklı fatura türleri arasındaki farklar nelerdir ve fatura kesme sınırı gibi kritik yasal detayları kapsayan kapsamlı bir rehber sunuyoruz.
Fatura Nasıl Kesilir?
Fatura nasıl kesilir sorusunun cevabı, artık büyük ölçüde dijitalleşme ile ilişkilidir. Fatura kesme işlemi için birden çok yöntem kullanılabilir:
Elle Fatura Kesme (Geleneksel): Kâğıt ortamda basılı faturaların el yazısıyla doldurulmasıdır. Tüm bilgiler okunaklı, hatasız ve karalama yapılmadan yazılmalıdır. Mutlaka kaşe ve imza olmalıdır.
Yazılım Aracılığıyla (Modern Yöntem): Fatura kesme işlemini hızlı, kolay ve hatasız yapmak için e-fatura uygulamaları kullanılır. Bu yöntem, hata payının yüksek olduğu elle kesilen faturalara nazaran daha modern ve güvenilirdir.
Gönderim Yöntemine Göre: E-Fatura (e-fatura mükellefleri arasında), E-Arşiv Fatura (nihai tüketiciye veya e-fatura mükellefi olmayana) veya basılı kâğıt fatura olarak düzenlenebilir.
Fatura Düzenlemenin Sınırı ve Yasal Süresi Nedir?
Fatura kesme sınırı ve yasal süre, cezai işlemlerden kaçınmak için bilinmesi gereken en kritik kurallardır.
Fatura Kesme Sınırı: 2025 yılında fatura düzenleme sınırı KDV dahil 9.900 TL olarak belirlenmiştir. Bu sınırın üzerindeki işlemler için fatura kesimi zorunludur; altındaki işlemler için fiş düzenlenmesi yeterli sayılır, ancak alıcı talep ederse fatura kesilmelidir.
Yasal Süre: Fatura, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami 7 gün içinde düzenlenmelidir. Bu süre içinde düzenlenmeyen faturalar, yasal olarak hiç düzenlenmemiş sayılır ve cezai yaptırımlara neden olur.
Fatura Türleri ve Kullanım Amaçları
Ticari hayatta yapılan işlemin niteliğine, ödeme koşuluna veya vergilendirmeye göre farklı fatura türleri düzenlenir. Her fatura türü, yasal mevzuata uygun şekilde düzenlenmeli ve hem alıcı hem satıcı için yasal dayanak oluşturmalıdır.
1. İşlem Amacına Göre Faturalar
Bu fatura türleri, ticari işlemin nihai amacını veya durumunu belirtir:
Satış Faturası (Standart Fatura): Bir ürünün veya hizmetin teslimi sonrası düzenlenen ve alıcıya ödeme yükümlülüğü doğuran resmî belgedir. En sık kullanılan fatura türüdür.
İrsaliyeli Fatura: Hem sevk irsaliyesi hem de satış faturası işlevini tek belgede birleştirir. Ürünlerin sevkiyatı sırasında yanında bulunması zorunludur.
Proforma Fatura: Satış işlemi henüz gerçekleşmeden düzenlenen, resmî fatura niteliği taşımayan teklif belgesidir.
İade Faturası: Satılan malın ayıplı veya yanlış olması nedeniyle alıcı tarafından satıcıya geri gönderilmesi halinde düzenlenen faturadır.
2. Vergilendirmeye Bağlı Faturalar
Bu tür fatura türleri, özel vergi yükümlülüklerini, muafiyetleri ve istisnaları belirtmek için kullanılır:
Tevkifatlı Fatura: Belirli mal ve hizmet alımlarında vergi yükümlülüğünün satıcı ve alıcı arasında bölüşüldüğü durumlarda düzenlenir. Fatura üzerinde tevkifat oranı ve alıcı tarafından ödenecek KDV tutarı ayrı ayrı belirtilir.
İstisna Faturası (KDV İstisnası): KDV Kanunu'nda belirtilen istisna kapsamındaki teslim ve hizmetler için düzenlenir. Bu faturalarda, KDV hesaplanmaz ancak istisna nedeni ve ilgili kanun maddesi (örneğin eğitim, sağlık hizmetleri) açıkça belirtilir.
Özel Matrah Faturası: KDV’nin matrahının (vergiye esas tutarın) özel bir yöntemle belirlendiği veya kanunla farklı şekilde düzenlendiği işlemler için kullanılır (Örn: Altın, gümüş gibi kıymetli maden ticareti, gazete, dergi ve internet reklam hizmetleri gibi). Bu faturalarda KDV, normal matrah üzerinden değil, özel olarak belirlenen tutar üzerinden hesaplanır.
İhraç Kayıtlı Fatura: Yurt içinde KDV ödemeksizin, ihraç edilmek şartıyla (ihracatçıya) mal tesliminde düzenlenen özel bir İstisna Faturası türüdür. Bu faturada KDV tahsil edilmez ancak KDV Kanunu'nun ilgili maddesi uyarınca ihracatçı firmaya teslim edildiği belirtilir. İhracatın gerçekleşmemesi durumunda KDV yükümlülüğü satıcıya geçer.
ÖTV'li Fatura (Özel Tüketim Vergisi): Otomobil, akaryakıt veya tütün ürünleri gibi özel tüketim vergisine tabi malların satışında düzenlenir.
ÖİV'li Fatura (Özel İletişim Vergisi): Telefon ve internet hizmetlerinde uygulanan vergi türüdür.
Stopajlı Fatura: Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerine yapılan ödemelerde, ödenecek tutar üzerinden kaynakta kesinti (stopaj) yapılarak düzenlenen faturalardır (Örn: Serbest meslek ödemeleri).
3. Ödeme Zamanına Göre Faturalar
Bu fatura türleri, ödemenin tahsilat durumunu gösterir:
Açık Fatura: Mal veya hizmet bedelinin peşin olarak tahsil edilmediği (vadeli satış) durumlarda düzenlenir. Faturanın üst kısmına kaşe vurulur ve imza atılır.
Kapalı Fatura: Tüm ödemelerin alındığını ve borcun kapandığını gösteren belgedir. Ödemenin alındığına dair faturanın alt kısmına imza atılarak düzenlenir.
4. Gönderim Yöntemine Göre Faturalar
Bu ayrım, faturanın iletim formatını belirler:
Basılı Fatura (Matbu Fatura): Geleneksel yöntemle kâğıt ortamında düzenlenen faturadır.
E-Fatura: GİB sistemine kayıtlı vergi mükellefleri arasında elektronik ortamda düzenlenen faturadır.
E-Arşiv Fatura: Taraflardan birinin e-fatura mükellefi olmadığı durumlarda elektronik ortamda gönderilen dijital faturadır.
Fatura Keserken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Hatasız fatura kesme süreci için VUK kurallarına uymak şarttır:
Seri ve Sıra Numarası: Fatura, mutlaka seri numarasına göre atlanmadan düzenlenmek zorundadır.
Gerekli Bilgiler: Faturanın düzenlendiği tarih, satıcının/alıcının adı, unvanı, VKN'si ve satış faturasında yer alan mal/hizmetin detaylı bilgileri eksiksiz olmalıdır.
Hata Düzeltme: Fatura kesme sırasında yanlış bir bilgi yazıldığında, üzerini karalamak veya silmek yerine, hatalı kısmın üzerine tek bir çizgi çekilerek altına doğrusu yazılmalıdır. Hatalı faturalar asla çöpe atılmaz, üzerlerine "İPTAL" yazılarak dosyasında saklanır.
Nüsha Kuralı: Fatura en az 1 aslı ve bir sureti olmak üzere 2 nüshadan oluşmalıdır.
İskonto ve KDV Hesaplamaları
Faturada yapılan iskonto ve KDV hesaplamaları doğru gösterilmelidir. Satış faturasında iskonto oranı veya tutarı belirtilirken, KDV matrahı ve KDV tutarı ayrı ayrı gösterilmelidir. Özellikle yurt dışına kesilen faturalarda KDV istisna kodunun (Mal İhracatı için 301, Hizmet İhracatı için 302) doğru kullanılması hayati önem taşır. Faturaport gibi uygulamalar bu hesaplamaları otomatik yaparak hata riskini ortadan kaldırır.
Kimler Fatura Kesebilir ve Yasal Yaptırımlar
Ticari faaliyet gerçekleştiren ve defter tutmak mecburiyetinde olan herkes fatura kesme durumundadır: Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilen mükellefler ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler. Fatura kesilmezse ne olur sorusunun cevabı, cezai yaptırımdır. Fatura kesimi olmamasının cezası, tutarın yüzde 10'u olarak belirlenir ve bu, işletmenin mali tablolarında büyük bir risk oluşturur.
Faturaport İle Satış Faturası Kesmek Çok Kolay
Satış faturası nedir, fatura nasıl kesilir ve yasal süreçler nelerdir gibi soruların karmaşıklığıyla uğraşmayın. Faturaport, hem e-fatura hem de e-arşiv faturanızı otomatik keserek fatura kesme sınırı ve 7 günlük yasal süre takibini sizin adınıza yapar. Hata yapmadan, yasalara tam uyumlu fatura kesme deneyimi için dijitalleşin.
Siz de Faturaport'un hızlı ve hatasız fatura kesme çözümleriyle tanışmak için hemen