Fatura Nedir? Fatura Çeşitleri Nelerdir?

FATURA NEDİR ?

 Fatura, ödemenin tahsil edilmesi için satıcı tarafından alıcı adına düzenlenmesi zorunlu olan yasal ve ticari belgedir.

FATURA ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

 Fatura çeşitlerini işlem amacına, vergilendirmeye, ödeme zamanına ve gönderim yöntemine göre gruplandırabiliriz. 

          İŞLEM AMACINA BAĞLI FATURA TÜRLERİ 

• Satış faturası
• İrsaliye fatura
• Proforma fatura
• İade faturası

       SATIŞ FATURASI

 Satış yapıldıktan sonra bu işlemin belgelenmesi ve yasallaştırılması adına müşterilerine sunduğu belgelere satış faturası denir.

     Satış faturasında yer alması gereken bilgiler şu şekildedir:

• Fatura düzenlenme tarihi
• Fatura seri ve sıra numarası
• Firmanın adresi, ticari unvanı, bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarası
• Müşteri adresi, ticari unvanı, bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarası
• Verilen ürün veya hizmetin adı, miktarı, fiyatı, tutarı ve teslim tarihi

        İRSALİYELİ FATURA

 Satın alınan ürün veya hizmetin alıcıya sevkiyatı sırasında sevk irsaliyesi ve faturayı ayrı ayrı doküman çıkarmak yerine kullanılan belgelere irsaliye fatura denir. 

  İrsaliye faturada yer alması gereken bilgiler şu şekildedir:

• İrsaliyeli faturanın düzenlenme tarihi ve saati
• “İrsaliye Fatura” ibaresi
• İrsaliyeli faturanın seri ve müteselsil sıra numarası
• Maliye Bakanlığı klişesi veya noter tasdiki
• İrsaliyeli fatura düzenleyen firmanın adresi, ticari unvanı, bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarası
• İrsaliyeli faturanın gönderileceği müşterinin adresi, ticari unvanı, bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarası
• Verilen ürün veya hizmetin adı, miktarı, fiyatı ve tutarı
• İrsaliyeli faturayı düzenleyenin imzası

         PROFORMA FATURA

Satın alınacak olan ürün veya hizmeti ne kadar ücret karşılığında satmak istediğini satışı yapıyormuş gibi alıcıya gönderilir. Proforma karşılığında ne ürün veya hizmet ne de ödeme yapılır. Proforma fatura teklif, ön fatura veya göstermelik fatura olarakta bilinir. Hiç bir mali yükümlülüğü bulunmaz.

  Proforma faturada yer alması gereken bilgiler şu şekildedir:

• Proforma faturanın düzenlenme tarihi
• “Proforma fatura” ibaresi
• Proforma fatura düzenleyen firmanın adresi, ticari unvanı, bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarası
• Proforma faturanın gönderileceği müşterinin adresi, ticari unvanı, bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarası
• Verilen ürün veya hizmetin birim miktarı, fiyatı, tutarı
• Ödeme şekli
• Proforma faturanın teslim şekli
• Ürün veya hizmete ilişkin paketleme özellikleri, kod ve nitelikleri vb. detay açıklamalar
• Proforma faturayı düzenleyenin imzası

        İADE FATURASI

 Satın alınan bir ürünün alıcı tarafından satıcıya geri verilmesi durumunda hazırlanılan, asıl amacın ürünün satıcının eline ulaştığını göstermek olan dokümana iade faturası denir. Fatura kesmek için satış faturası koçanı kullanılır, iade faturası için başka bir fatura koçanı yoktur.

  İade faturasında yer alması gereken bilgiler şu şekildedir:

• “İade fatura” ibaresi
• Satış faturasındaki seri numarası ve tarihi
• İade edilen ürünün adı, türü, miktarı, birim bedeli ve toplam satış değeri

VERGİLENDİRMEYE BAĞLI FATURA TÜRLERİ 

• Tevkifatlı fatura
• ÖTV’li fatura
• ÖİV’li fatura
• Stopajlı fatura

       TEVKİFATLI FATURA

Satın alınan ürün veya hizmet sonucunda hem satıcının hem de alıcının KDV tutarını belirli miktarda paylaşarak ödediği fatura türüne tevkifatlı fatura denir.

      Tevkifatlı fatura kesebilecek kuruluşlar şu şekildedir:

• Genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyeler, köyler ve teşkil ettikleri birlikler
• Özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar, bankalar
• Döner sermayeli kuruluşlar
• Kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları
• Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları
• Kamu iktisadi teşebbüsleri
• Organize sanayi bölgeleri ile menkul kıymetler, vadeli işlemler borsaları dahil tüm borsalar
• Yarıdan fazla hissesi olan doğrudan yukarıda sayılan idare, kurum ve kuruluşlara ait olan (tek başına veya birlikte) kurum, kuruluş ve işletmeler
• Payları İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda işlem gören şirketler

Tevkifat uygulanabilecek işlemler:

• Yapım işleri ve bu işlere ilişkin mimarlık-mühendislik hizmetleri
• Temizlik, bahçe ve çevre bakım hizmetleri
• Özel güvenlik hizmetleri
• Danışmanlık ve denetim hizmetleri
• Bakım ve onarım hizmetleri
• Yapı denetim hizmetleri
• Makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ait tamirat
• Yemek servisi

     Daha ayrıntılı bilgi için GİB’in sitesindeki bu bağlantıyı ziyaret edebilirsiniz.

          ÖTV’Lİ FATURA

Özel tüketim vergisi, belirli bir ürün veya mal üzerinden bir kereye mahsus oransal olarak alınan bir tüketim vergisidir. Bu vergi ihracat ve ithalatçılar tarafından ödenir.

         ÖTV uygulanan bazı ürünler şu şekildedir:

• Çevreye zarar veren akaryakıt ve yağ türevi ürünlerde
• Postlar, kürkler, kıymetli taşlar, alkollü içkiler ve tütün ürünlerinde
• Lüks taşıtlar, beyaz eşya, elektronik gibi tüketim ürünlerinde uygulanır.  
   ÖİV’Lİ FATURA

 Özel iletişim vergisi, Türkiye’de tüm mobil iletişim hizmetlerine uygulanan bir vergi türüdür. Bu vergi GSM aboneleri tarafından ödenir, GSM operatörleri tarafından toplanır.

   STOPAJLI FATURA  

Stopaj vergisi, kaynakta kesilen gelir vergi türüdür. Serbest meslek ödemeleri, kira ödemeleri gibi gelirler stopaja tabidir. Serbest meslek makbuzu, gider pusulası, Perakende satış belgeleri ve müstahsil makbuzu gibi fatura yerine geçen evraklarda stopaj bulunur.

   ÖDEME ZAMANINA BAĞLI FATURA TÜRLERİ 

• Açık fatura
• Kapalı fatura

     AÇIK FATURA

 Açık fatura, vadeli satışlarda kullanılan fatura türüdür. Açık fatura kesiminde her zaman faturanın üst bölgesinde bir imza atılmaktadır. Satılan mal veya hizmetin fatura kesildiği tarihte ücretin peşin olarak ödenmediğini gösteren fatura türüdür. Müşterinin borcu var demektir.

     KAPALI FATURA

Kapalı fatura, satın alınan mal veya hizmetin fatura kesildiği tarihte ücretin peşin olarak ödendiğini gösteren fatura türüdür. Kapalı faturada satıcının kaşe ve imzası faturanın alt kısmında yer alır.

    GÖNDERİM YÖNTEMİNE BAĞLI FATURA TÜRLERİ 

• e-Fatura
• e-Arşiv
• Basılı fatura
• Dijital fatura

    e-FATURA

   Fatura mükellefleri arasında alınıp gönderilen fatura türüdür.

   e-ARŞİV

   e-Fatura gönderilirken taraflardan birinin e-fatura mükellefi olmaması durumunda gönderilen dijital faturadır.

   BASILI FATURA

   Ticari işletmelerde fatura kesmek için yetkili matbaalardan alınan fatura türüdür.

   DİJİTAL FATURA

   Dijital ortamda oluşturulan ve saklanan fatura türüdür.